Przerwa w produkcji - Czym jest? Jak je zminimalizować?

Przestoje w produkcji to zmora dla przedsiębiorców. Szczególnie te nieplanowane przynoszą straty finansowe i opóźnienia w dostarczaniu wyrobów gotowych do klientów. Cytując książkę Tomasza Króla “Lean. Droga do minimalizmu”: “Strata jest wtedy, gdy maszyny się zatrzymują. Z powodu awarii, planowanych i nieplanowanych postojów.”.  Zatem celem każdego właściciela firmy jest maksymalne ograniczenie ich występowania. Z tego artykułu dowiesz się, czym są przestoje produkcyjne, jakie są ich rodzaje i przyczyny, jakie niosą konsekwencje, a co najważniejsze - jak im zapobiegać. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej!

Przerwa w produkcji - Czym są przestoje produkcyjne?

Przestoje produkcyjne to dany okres w procesie produkcyjnym, w którym nie wytwarza on wyrobów. Wynikać on może z różnych przyczyn, jak np. awaria maszyny, konserwacja sprzętu, itp. Przestoje w produkcji są jednym z elementów, który najmocniej wpływa na wskaźniki efektywności produkcji (OEE). Przerwy w produkcji możemy podzielić na dwa typy: planowane i nieplanowane. Celem przedsiębiorstw jest szczególnie wyeliminowanie tych drugich, które przynoszą największe straty. 

Rodzaje przestojów produkcyjnych

Tak jak wyżej wspomnieliśmy, wyróżniamy dwa rodzaje przestojów w produkcji: planowane i nieplanowane. Poniżej omówimy oba z nich. 

Planowane przestoje

Planowane przestoje to zaplanowane przerwy w działalności produkcyjnej, których celem jest zapewnienie sprawnego funkcjonowania sprzętu oraz infrastruktury. Najczęściej wynikają one z działań takich jak:

• Regularna konserwacja maszyn i urządzeń.
• Modernizacja sprzętu i wdrożenie nowych technologii.
• Testy operacyjne lub aktualizacje oprogramowania.

Przykład
Branża lotnicza jest doskonałym przykładem sektora, w którym planowane przestoje są niezbędne. Regularne konserwacje samolotów, wymagane przez przepisy prawa, odbywają się w ściśle określonych terminach, aby zapewnić bezpieczeństwo lotów. Podobnie w branży motoryzacyjnej, producenci co roku przeprowadzają przerwy technologiczne w celu dostosowania linii produkcyjnych do nowych modeli aut.  

Kolejnym przykładem, w którym planowane przestoje na linii produkcyjnej są niezbędne, jest branża spożywcza. Przerwa wywoływana jest np. przezbrojeniem maszyn na produkcję innego produktu spożywczego. Kolejne przestoje wynikają z potrzeby regularnego mycia i konserwacji, aby utrzymać odpowiednią higienę oraz rygorystyczne przepisy BHP i sanitarne. Tak samo w branży produkcji okien planowane przestoje są potrzebne do m.in. przeprowadzania wewnętrznych audytów i sprawdzania zgodności produkcji z normami (np. ISO 9001) lub konserwacji maszyn (np. wymiany ostrzy i frezów).

Korzyści z planowanych przestojów:

• Wydłużenie żywotności sprzętu - Regularne przeglądy zapobiegają przedwczesnemu zużyciu maszyn i pozwalają wykryć potencjalne problemy, zanim przerodzą się w poważne awarie.
• Ograniczenie kosztów nieplanowanych przestojów - Planowana konserwacja zmniejsza ryzyko nagłych awarii, które mogą być bardziej kosztowne.
• Optymalizacja efektywności - Dzięki wcześniejszemu planowaniu przestoje odbywają się w najmniej obciążających momentach dla produkcji, minimalizując ich wpływ na realizację zamówień.

Przeczytaj także: Zarządzanie procesami [Czym jest? Jakie niesie korzyści?]

Nieplanowane przestoje

Nieplanowane przestoje to przerwy w działalności produkcyjnej wynikające z nieprzewidzianych zdarzeń, takich jak:

• Awarie maszyn i urządzeń (np. zacięcia, zużycie części).
• Braki w łańcuchu dostaw (np. opóźnienia w dostawach surowców).
• Zdarzenia losowe (np. przerwy w dostawach energii elektrycznej, klęski żywiołowe).

Przykład
Wyobraźmy sobie fabrykę, w której kluczowa maszyna ulega nagłej awarii. Cały proces produkcyjny zostaje wstrzymany, ponieważ urządzenie to jest niezbędne do realizacji zamówień. W takich sytuacjach przestój może trwać godzinami, a nawet dniami, co prowadzi do strat finansowych i opóźnień w dostawie produktów do klientów.

Statystyki wpływu nieplanowanych przestojów:

• Badania wskazują, że nieplanowane przestoje kosztują przedsiębiorstwa produkcyjne średnio 260 000 USD na godzinę.
• Przestoje te odpowiadają za około 5-10% strat w rocznych przychodach firm produkcyjnych.
• Wskaźnik Całkowitej Efektywności Produkcji (OEE) może spaść nawet o 20% w wyniku nieplanowanych przerw w produkcji.

Dlaczego są problematyczne?

Nieplanowane przestoje wiążą się z szeregiem problemów:

• Koszty finansowe - Opłacenie pracowników podczas przestoju, koszty naprawy i zakupu części zamiennych.
• Opóźnienia w realizacji zamówień - Ryzyko niedotrzymania terminów dostaw.
• Zagrożenie reputacji firmy - Niezadowoleni klienci mogą szukać bardziej niezawodnych dostawców.

Nieplanowane przerwy w produkcji - przyczyny

Powodów wystąpienia nieplanowanej przerwy w produkcji może być wiele. Wśród nich możemy wymienić:

• Awarie sprzętu i zasobów - np. zużycie części, błędy eksploatacyjne, przeciążenia maszyn.
• Problemy z łańcuchem dostaw - np. globalne wydarzenia, takie jak pandemia COVID-19
• Zdarzenia losowe i zewnętrzne - np. klęski żywiołowe, niestabilna sytuacja geopolityczna.
• Błędy ludzkie - np. niewłaściwa obsługa maszyn, brak szkoleń.

To także może Cię zainteresować: System produkcyjny [Czym jest? Jakie są jego rodzaje?]

Konsekwencje przestojów dla przedsiębiorstwa

Wszystkie przestoje negatywnie wpływają na działanie przedsiębiorstwa, jednak główną rolę odgrywają tutaj te nieplanowane. Jedną z największych ponoszonych konsekwencji są duże straty finansowe związane z opóźnieniem produkcji oraz karami umownymi. Klienci mają prawo domagać się rekompensaty za opóźnienia w dostawie zamówionych wyrobów. 

Ponadto każde opóźnienie wpływa negatywnie na relację z klientami. Tracą oni bowiem zaufanie do przedsiębiorstwa, co może skutkować zakończeniem współpracy. Takie błędy sprawiają też, że firma przestaje być konkurencyjna dla innych na rynku. 

Przerwy w produkcji mogą także doprowadzić do utraty danych przedsiębiorstwa oraz narazić systemy informatyczne na niebezpieczeństwa. Warto zatem wprowadzić w firmie takie zmiany, aby maksymalnie zminimalizować ryzyko wystąpienia nieplanowanego przestoju w produkcji. 

Jak zapobiegać przestojom produkcyjnym?

Zapobieganie przestojom produkcyjnym wymaga strategicznego podejścia, które łączy nowoczesne technologie, efektywne zarządzanie procesami oraz inwestowanie w pracowników i infrastrukturę. Poniżej przedstawiamy kluczowe działania, które pomagają zminimalizować ryzyko przerw w produkcji. Dowiedz się, w jaki sposób zarządzać produkcją: Zarządzanie produkcją [Czym jest? Podstawowe elementy i metody zarządzania produkcją]

Nowoczesne systemy zarządzania

Systemy ERP (Enterprise Resource Planning) integrują różne aspekty działalności firmy, takie jak produkcja, logistyka i finanse, zapewniając kompleksowy wgląd w procesy biznesowe.

Systemy MES (Manufacturing Execution System) monitorują i kontrolują procesy produkcyjne w czasie rzeczywistym, umożliwiając szybkie wykrywanie problemów.

Systemy CMMS (Computerized Maintenance Management System) ułatwiają zarządzanie utrzymaniem ruchu, pomagając w planowaniu konserwacji i gromadzeniu danych o stanie maszyn.

Efektywne zarządzanie łańcuchem dostaw

Współpraca z dostawcami znajdującymi się w bliskiej lokalizacji minimalizuje ryzyko opóźnień w dostawach i pozwala na szybkie reagowanie w razie problemów. Budowanie długoterminowych relacji z zaufanymi partnerami zwiększa stabilność dostaw.

Utrzymywanie zapasów bezpieczeństwa dla kluczowych surowców i części zamiennych pozwala na uniknięcie przestojów związanych z ich niedoborem. Magazynowanie części krytycznych w lokalnych magazynach chroni firmę przed globalnymi zakłóceniami w łańcuchach dostaw, np. wynikającymi z sytuacji geopolitycznej.

Konserwacja i serwis sprzętu

Porównanie strategii konserwacji:

• Reaktywna (Run to Failure) - Działania podejmowane dopiero po awarii. Niski koszt początkowy, ale większe ryzyko kosztownych przestojów.
• Prewencyjna - Regularne przeglądy i serwisowanie zgodnie z harmonogramem. Redukuje ryzyko awarii, ale generuje koszty działań serwisowych nawet wtedy, gdy nie są one konieczne.
• Predykcyjna - Wykorzystanie danych w czasie rzeczywistym do przewidywania momentu awarii. Zmniejsza liczbę przestojów i pozwala na optymalizację kosztów konserwacji.

Szkolenie pracowników

Regularne szkolenia techniczne umożliwiają operatorom szybkie diagnozowanie problemów i unikanie błędów. Zrozumienie specyfiki maszyn przez personel obniża ryzyko awarii wynikających z niewłaściwej obsługi.

Tworzenie środowiska, w którym błędy są postrzegane jako okazja do nauki, a nie powód do karania. Wprowadzenie przejrzystych procedur i komunikacji między pracownikami a przełożonymi pozwala na lepsze zarządzanie ryzykiem.

Poznaj ofertę naszego szkolenia Skuteczny Planista i oszczędź sobie kosztownych błędów!

Modernizacja maszyn i infrastruktury

Instalacja czujników IoT (Internet of Things) umożliwia monitorowanie takich parametrów jak wibracje, ciśnienie czy temperatura. Integracja z oprogramowaniem analitycznym pozwala na bieżące wykrywanie odchyleń od normy i planowanie napraw.

Zarządzanie kryzysowe w przypadku przestojów

Mimo najlepszych starań, całkowite uniknięcie przestojów w produkcji nie zawsze jest możliwe. Dlatego każda firma powinna być przygotowana na sytuacje awaryjne poprzez odpowiednie zarządzanie kryzysowe. Do jego elementów należą:

Tworzenie planów kryzysowych

Plan kryzysowy to dokument, który określa kroki do podjęcia w przypadku wystąpienia awarii lub innych zakłóceń. Powinien zawierać:

1. Role i odpowiedzialności:
   • Wyznaczenie osób odpowiedzialnych za zarządzanie kryzysem (np. lider zespołu, osoba kontaktowa zewnętrzna).
   • Jasne określenie obowiązków wszystkich członków zespołu produkcyjnego i serwisowego.
2. Procedury działania:
   • Szczegółowy opis kroków do podjęcia w przypadku różnych rodzajów przestojów, takich jak awaria sprzętu czy przerwa w dostawie energii.
   • Wskazanie kluczowych zasobów, które należy zabezpieczyć w pierwszej kolejności.
3. Komunikacja kryzysowa:
   • Ustalenie kanałów komunikacji wewnętrznej (np. systemy komunikatorów, powiadomienia SMS).
   • Plan kontaktu z kluczowymi interesariuszami zewnętrznymi (np. dostawcy, klienci).

Rola komunikacji wewnętrznej

W sytuacji kryzysowej niezbędne jest, aby wszyscy pracownicy wiedzieli, jakie działania należy podjąć i z kim się kontaktować. Brak jasnych procedur może wydłużyć czas reakcji, co zwiększa koszty przestoju. Regularne szkolenia i symulacje sytuacji kryzysowych pozwalają pracownikom lepiej zrozumieć procedury i utrwalają nawyki niezbędne w czasie awarii.

Narzędzia wspierające komunikację w kryzysie:

• Systemy komunikatorów grupowych (np. Microsoft Teams, Slack) - umożliwiają szybki przepływ informacji w czasie rzeczywistym między zespołami.
• Systemy ERP i MES - dostarczają powiadomień o stanie maszyn oraz natychmiast informują o problemach w procesie produkcji.
• Tablice informacyjne i aplikacje mobilne - pozwalają pracownikom szybko uzyskać dostęp do procedur awaryjnych i kontaktów.

Analiza przyczyn przestojów

Jak dane z systemów MES i ERP pomagają szybko rozwiązywać problemy?

• System MES monitoruje dane w czasie rzeczywistym, takie jak wydajność maszyn, stan surowców czy czas cyklu produkcyjnego. Dzięki temu można szybko zlokalizować źródło problemu, np. awarię konkretnego urządzenia lub brak surowców na danym etapie produkcji.
• System ERP umożliwia analizę danych historycznych i identyfikację wzorców prowadzących do przestojów, takich jak powtarzające się opóźnienia w dostawach lub częste awarie konkretnych maszyn.

Dlaczego analiza przyczyn przestojów jest kluczowa?

• Pozwala zidentyfikować obszary wymagające poprawy.
• Redukuje ryzyko wystąpienia podobnych problemów w przyszłości.
• Przyspiesza proces wdrożenia środków zapobiegawczych i usprawniających.

Przeczytaj również: Planowanie produkcji [Rodzaje, Proces]

Nowe podejścia i innowacje w zapobieganiu przestojom

Współczesny przemysł stoi przed koniecznością szybkiego adaptowania się do dynamicznych zmian rynkowych i technologicznych. Oto, jak innowacje technologiczne rewolucjonizują zarządzanie ciągłością produkcji:

1. Sztuczna inteligencja i analiza danych w czasie rzeczywistym - Sztuczna inteligencja analizuje ogromne ilości danych zbieranych z maszyn i procesów produkcyjnych w czasie rzeczywistym. Algorytmy uczące się mogą przewidywać potencjalne problemy zanim wpłyną one na ciągłość produkcji. AI identyfikuje wzorce i anomalie w działaniu maszyn, które dla ludzkiego oka mogą być niezauważalne.
2. IoT w monitorowaniu pracy maszyn - Internet Rzeczy (IoT) to sieć urządzeń połączonych w celu zbierania i wymiany danych. W zakładach produkcyjnych IoT umożliwia stały monitoring parametrów maszyn i procesów. Kluczowe korzyści to ciągły monitoring, szybka reakcja oraz integracja z systemami zarządzania.
3. Automatyzacja procesów naprawczych za pomocą robotów - Robotyka wkracza na nowy poziom, umożliwiając automatyczne wykonywanie napraw i konserwacji maszyn bez potrzeby wyłączania całej linii produkcyjnej. Roboty serwisowe wyposażone w systemy AI są w stanie diagnozować i naprawiać urządzenia z precyzją przewyższającą możliwości człowieka.

Jak przygotować firmę na przestoje?

Każda firma produkcyjna, niezależnie od skali działalności, powinna być przygotowana na możliwość wystąpienia przestojów. Poniżej przedstawiamy kluczowe działania, które pomogą w budowie odporności operacyjnej.

1. Audyt produkcji i infrastruktury - Regularne przeglądy maszyn, procesów oraz infrastruktury są podstawą zapobiegania nieplanowanym przestojom. Audyt pozwala zidentyfikować potencjalne słabe punkty, które mogą zakłócić ciągłość produkcji.
2. Zarządzanie ryzykiem i priorytetyzacja działań - Nie wszystkie elementy produkcji mają taki sam wpływ na ciągłość pracy. Ważne jest określenie, które zasoby (maszyny, surowce, procesy) są kluczowe dla realizacji zamówień.
3. Budowanie relacji z dostawcami - Długoterminowe umowy z zaufanymi dostawcami zmniejszają ryzyko opóźnień w dostawach kluczowych komponentów. Lokalni dostawcy mogą szybciej dostarczać brakujące surowce lub części zamienne w przypadku awarii. Partnerzy zbudowani na zaufaniu są bardziej skłonni do elastycznego działania, np. przyspieszenia realizacji zamówień w sytuacjach awaryjnych.

Przygotowanie firmy na przestoje wymaga proaktywnego podejścia, które obejmuje:

• Regularne audyty produkcji i infrastruktury, pozwalające na wczesne wykrycie problemów.
• Zarządzanie ryzykiem poprzez identyfikację i ochronę kluczowych zasobów.
• Budowanie stabilnych relacji z zaufanymi dostawcami, które zapewnią ciągłość dostaw i wsparcie w sytuacjach kryzysowych.

Podsumowując, zarządzanie przestojami produkcyjnymi to jedno z najważniejszych wyzwań, przed którymi stają współczesne firmy. Każda nieplanowana przerwa wiąże się z kosztami finansowymi, operacyjnymi i reputacyjnymi, dlatego proaktywne podejście do zapobiegania przestojom jest kluczowe dla utrzymania konkurencyjności i stabilności przedsiębiorstwa.

Przestoje w produkcji mogą być kosztowne, ale dzięki nowoczesnym technologiom, odpowiedniemu zarządzaniu i proaktywnemu podejściu można skutecznie zminimalizować ich wpływ na działalność firmy. Wdrażając opisane strategie, zyskasz nie tylko większą stabilność operacyjną, ale również przewagę konkurencyjną.

Nie czekaj, aż pojawi się problem – zacznij działać już dziś, aby zabezpieczyć przyszłość swojej produkcji i maksymalizować efektywność operacyjną. Skorzystaj z pomocy Instytutu Doskonalenia Produkcji wypełniając formularz kontaktowy dostępny na naszej stronie. Twój sukces zależy od tego, jak dobrze przygotujesz się na wyzwania!